ΝΟΥΣ
ΝΟΥΣ (MIND)
Μπορεί το μυαλό μας να αντιληφθεί πλήρως τον κόσμο μας; Η απάντηση είναι όχι από μόνος του. Για παράδειγμα η κίνηση της Γης. Πολλούς αιώνες οι άνθρωποι πίστευαν ότι η Γη είναι ακίνητη. Στην πραγματικότητα περιφέρεται γύρω από τον ήλιο με ταχύτητα 107000 χιλιόμετρα την ώρα. Η ταχύτητα αυτή είναι πολύ μεγάλη αν σκεφτεί κάποιος ότι ένας μέσος οδηγός στην εθνική οδό δεν ξεπερνάει τα 200 χιλιόμετρα την ώρα.
Κι όμως ο εγκέφαλός μας δε συλλαμβάνει την μεγάλη αυτή ταχύτητα γιατί κινούμαστε μαζί με τη Γη μέσα στο διάστημα. Σπουδαία μυαλά της αρχαιότητας όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, με παγκόσμιο κύρος, πίστευαν ότι η Γη δεν κινείται. Αυτό συνέβη επειδή ο τεχνολογικός τους πολιτισμός ήταν σε εμβρυακή μορφή. Σίγουρα αν είχαν ανακαλυφθεί διαστημόπλοια θα είχαν αντίθετη άποψη.
Το μυαλό μας χρειάζεται λοιπόν και τεχνολογικά επιτεύγματα για να κατανοήσει τον κόσμο μας. Στην εποχή μας υπάρχουν ισχυρά μικροσκόπια για να εξερευνήσουμε τον μικρόκοσμο και πολύ δυνατά ραδιοτηλεσκόπια για να βλέπουμε τον μακρόκοσμο. Ακόμη και τα μέσα μεταφοράς έχουν βελτιωθεί. Με τα σημερινά διαστημόπλοια η διάρκεια του ταξιδιού Γης Άρης είναι 6-8 μήνες, ενώ οι αστροναύτες θα πρέπει να παραμείνουν στον κόκκινο πλανήτη περίπου ενάμιση χρόνο περιμένοντας να βρεθούν ξανά σε ευνοικές θέσεις Γη και Άρης ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν το ταξίδι της επιστροφής.
Τι γίνεται όμως με τον εγκέφαλό μας; Τον ξέρουμε καλά; Ας δούμε ποια είναι η λειτουργία της παρεγκεφαλίδας, ένα τμήμα του εγκεφάλου που βρίσκεται στο πίσω μέρος και μοιάζει σα δυο κουβάρια μαλλί. Για παράδειγμα, όταν μαθαίνουμε να οδηγούμε αυτοκίνητο αρχικά κοιτάμε στα πόδια μας για να δούμε ότι τοποθετούνται σωστά στο φρένο και στο γκάζι, όμως μετά από αρκετές ώρες οδήγησης δεν κοιτάμε κάτω και οι κινήσεις μας γίνονται αυτόματα. Τότε λέμε ότι η οδήγηση γίνεται δεύτερη φύση και ο έλεγχος φεύγει από τον εγκέφαλο και περνάει στην παρεγκεφαλίδα. Φανταστείτε τις απαλές κινήσεις μιας μπαλαρίνας, την άνετη ακρίβεια ενός επαγγελματία τενίστα, τα ταχύτατα αντανακλαστικά ενός ραλίστα και τις σίγουρες κινήσεις των χεριών ενός πιανίστα. Χωρίς την παρεγκεφαλίδα, θα ήταν αδύνατο να υπάρξει τέτοια ακρίβεια και όλες αυτές οι κινήσεις θα γίνονταν αδέξια(σε αντίθεση θυμηθείτε τις αδέξιες, μηχανικές κινήσεις των ρομπότς) .
Ας δούμε τώρα και την λειτουργία ενός υπολογιστή . Όταν του ζητάμε να παίξουμε ένα παιχνίδι ο επεξεργαστής ψάχνει στον σκληρό δίσκο, εντοπίζει το παιχνίδι, το φορτώνει στην μνήμη και εκτελεί μια μια τις εντολές του με συγκεκριμένη σειρά. Ο όρος ηλεκτρονικός εγκέφαλος που αποδίδεται στον υπολογιστή είναι ατυχής γιατί δεν παράγει δικές του ιδέες αλλά απλά διαχειρίζεται ανθρώπινες σκέψεις. Δεν περιμένω από τον υπολογιστή να γράψει ένα νέο, πρωτοποριακό παιχνίδι όσα και αν έχει παίξει.
Συμπεραίνουμε ότι η λειτουργία ενός υπολογιστή είναι πρωτόγονη σε σχέση με την αρτιότητα της λειτουργίας του μυαλού μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από 86 δισεκατομμύρια νευρώνες, και το πώς συμπεριφέρονται όλοι αυτοί σαν ένα ενιαίο σύνολο είναι ένα μυστήριο. Σίγουρα το μυαλό μας έχει πολλές δυνατότητες που δεν έχουν ανακαλυφθεί. Δεν ξέρω αν στην εποχή μας οι αξονικοί και οι μαγνητικοί τομογράφοι είναι τόσο εξελιγμένοι, ώστε να βοηθήσουν κάποιο λαμπρό μυαλό να ανακαλύψει κι άλλες ιδιότητες του εγκεφάλου. Η μελέτη του όμως πρέπει να συνεχιστεί, γιατί μπορεί να εφευρεθούν καλύτερα φάρμακα που θα βοηθήσουν αρρώστους, ειδικά μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, επιπλέον και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μιμηθεί κάποιες εγκεφαλικές λειτουργίες ώστε να κατασκευαστούν «εξυπνότερες» συσκευές, ειδικά στον τομέα της ρομποτικής.
ΔΙΟΝΕΛΛΗΣ Χ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕ 19 ΚΑΙ 04